آزمایش رشد گیاه در نور و تاریکی

آزمایش رشد گیاه در نور و تاریکی چگونه است؟

تاثیر گیاهان و رشد و نمو آن‌ها بر روی زندگی تمام موجودات کره زمین بر کسی پوشیده نیست‌. این جانداران بدون تحرک مهم‌ترین نیاز انسان‌ها برای زنده ماندن، یعنی اکسیژن را تولید می‌کنند. بنابراین توجه به رشد آن‌ها و دیگر مسائل مربوطه بسیار حیاتی و با اهمیت خواهد بود. هر گیاهی برنامه رشد و نمو مخصوص به خود را دارد و نسبت به این شرایط بسیار حساس است. نور مهم‌ترین عامل موثر بر روی رشد و تغذیه گیاهان است. یکی از آزمایش‌های انجام شده روی گیاهان که نتیجه آن اهمیت دارد، آزمایش رشد گیاه در نور و تاریکی خواهد بود. بنابراین در این مقاله سعی شده تا اطلاعات و نتایج انجام این آزمایش مورد بررسی قرار ‌گیرد.

دلیل نیاز گیاهان به نور

گیاهان برای رشد و نمو و ادامه زندگی فتوسنتز می‌کنند. این عمل حیاتی به نور نیاز دارد. فتوسنتز به کلی فرآیندی است که گیاه با کمک آن غذای مورد نیاز خود را تامین می‌کند. در این فرآیند انرژی نورانی در خورشید توسط گیاه جذب و به صورت انرژی شیمیایی در مواد مورد نیاز آن‌ها ذخیره می‌شود.

بنابراین طی عمل فتوسنتز برگ‌ها که دارای سبزینه هستند، نور، کربن دی اکسید و آب را جذب می‌کنند و با کمک آوندها به کلروپلاست می‌رسانند. در آن جا طی انجام واکنش‌هایی اکسیژن با کربوهیدرات تولید خواهد شد.

مواد مورد نیاز برای انجام آزمایش رشد گیاه در نور و تاریکی

فهمیدن الگوی رشد گیاهان در حضور نور و یا در تاریکی و به دنبال آن میزان هورمون‌ها و کار هر کدام از آن‌ها در پرورش گیاه تاثیر زیادی خواهد داشت. برای شروع این آزمایش لازم است وسایل زیر را تهیه کنید:

1. دو عدد گلدان
2. خاک گلدان
3. هشت عدد لوبیا چیتی
4. آب
5. نوار چسب کاغذی
6. جعبه مقوایی با حدود 45 سانتی‌متر ارتفاع

روش انجام آزمایش رشد گیاه در نور و تاریکی

برای شروع انجام آزمایش رشد گیاه در نور و تاریکی ابتدا تمام وسایل مورد نیاز را فراهم کنید. سپس دو گلدانی را که دارید، برداشته و تا ۲۵ سانتی‌متری لبه‌ی آن‌ها را پر از خاک کنید. بعد از آن در پایین گلدان‌ها دو سوراخ به وجود آورید.

خاک گلدان‌ها را به اندازه ۲.۵ سانتی‌متر گود کنید و در هر کدام ۴ عدد لوبیا چیتی بگذارید. روی دانه‌ها خاک ریخته و بر روی آن‌ها آب بریزید. در طول رشد نیز مراقب رطوبت خاک‌ها باشید. دو گلدان را نزدیک پنجره قرار دهید. با این تفاوت که یکی از گلدان‌ها را  باید در جعبه‌ی مقوایی قرار داده و تمام درزهای آن را با کمک چسب نواری بپوشانید تا هیچ نوری وارد جعبه نشود.

برای دیدن نتیجه آزمایش دو هفته صبر کنید. بعد از آن در جعبه را باز کنید. گیاهان را از نظر طول ، قطر و رنگ ساقه‌های رشد کرده با یکدیگر مقایسه کنید.

نتیجه آزمایش رشد گیاه

هنگامی که به دو گیاه که یکی از آن‌ها در تاریکی و دیگری در نور نگاه می‌کنید، تفاوت‌ها را به طور واضح مشاهده خواهید کرد که از قرار زیر هستند:

گیاهی که در تاریکی رشد کرده، ساقه درازتری دارد. از طرفی دیگر گیاهی که با کمک نور بزرگ شده، ساقه‌ی کوتاه‌تری خواهد داشت.

ساقه‌ی گیاه رشدکرده در تاریکی قطر کم‌تری دارد و قطر گیاه دیگر ضخیم شده است.

حتی رنگ دو گیاه نیز با یکدیگر متفاوت است. رنگ گیاه رشد کرده در نور سبز پر رنگ بوده و گیاه دیگر رنگ پریده دارد.

این شکل رشد‌ها در گیاهان نتیجه فتومورفوژنز است. فتومورفوژنز در مورد واکنش‌هایی است که در گیاهان نسبت به محرک‌های نوری انجام می‌شوند. هنگام نبود نور در طی این واکنش‌ها هورمون‌ اکسین و اتیلن به طور غیر طبیعی بالا می‌روند و به همین دلیل طول ساقه‌ها بیش از حد بالا رفته و هم‌چنین رنگ برگ‌ها کمرنگ می‌شود.

در مقابل، نور سطح هورمون‌ها را کاهش داده و ساقه‌ها دراز نشده و ضخیم‌تر خواهند شد. از سوی دیگر گیاهی که نور را به اندازه کافی دریافت کرده، قدرت بیشتری دارد و احتمال اینکه محصول بدهد، بیشتر است.

جمع بندی

با توجه به اینکه رشد و نمو و تغذیه گیاهان با کمک فتوسنتز انجام می‌شود، وجود نور و واکنش‌های مرتبط با آن بسیار ضروری خواهند بود. آزمایش‌های انجام شده بر روی گیاهان، تاثیر نور بر روی گیاهان را ثابت خواهد کرد. طی این آزمایش ساقه‌ی گیاهان رشد کرده در تاریکی دراز و باریک بوده و رنگ پریده دارند. در مقابل گیاهان در معرض نور، ساقه‌ی کوتاه و ضخیم و سبز رنگی خواهند داشت.

سوالات متداول آزمایش رشد گیاه در نور و تاریکی

• چرا گیاهان به نور نیاز دارند؟
  گیاهان برای انجام فتوسنتز و تغذیه خود به نور احتیاج دارند.
• گیاهان در برابر نور چگونه رشد می‌کنند؟
  ساقه گیاهانی که در برابر نور رشد می‌کنند، کوتاه و ضخیم و سبز رنگ است. به علاوه گیاهانی که دور از نور هستند، معمولا به سمتی که کوچکترین ذره از روشنایی وجود داشته باشد، خم می‌شوند.
• علت رشد ساقه‌ها با طول زیاد در گیاهانی که در تاریکی قرار می‌گیرند، چیست؟
  افزایش غیر عادی هورمون‌های اکسین و اتیلن